DÜNYA TARİHİNDE SUİKASTE UĞRAYAN LİDERLERİ
Dünya tarihinde siyasette aktif olduğu dönemlerde veya sonrasında suikast’te uğrayan çok sayıda lider bulunmaktadır.
08.07.2022 tarihinde Eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe, Nara kentinde katıldığı etkinlikte silahla vurularak hayatını kaybetti. 67 yaşındaki Abe, Japonya`nın batısında yer alan Nara kentinde konuşma yaparken silahlı saldırıya uğradı. Abe`ye çifte ile ateş açan 42 yaşındaki saldırganın yakalandığı öğrenildi. NHK televizyonu da Abe`nin saldırının ardından muhtemelen kalp krizi geçirdiğini kaydetti.
Suikast tarihinin en bilinen örneklerinden biri elbette ABD`nin 35. Başkanı John F. Kennedy`ye 22 Kasım 1963 Cuma günü gerçekleştirilen ve ölümüne yol açanı. Seçim kampanyası için üstü açık limuziniyle Dallas`ta bir geziye katılan Kennedy, açılan ateşte ensesi ve başına aldığı yaralar sonucu, Parkland Hastanesi`ne götürülürken yolda hayatını kaybetti.
Pakistan`da iki kez başbakanlık yapan Benazir Butto çok uzun süre sürgün hayatı yaşadı. 2007`deki seçimlere katılmak üzere ülkesine dönme kararı aldı. El-Kaide tarafından sürekli tehdit aldı. 18 Ekim 2007`de bombalı saldırıya maruz kaldı, yara almadan kurtuldu, ancak 138 kişi bu saldırıda hayatını kaybetti. Daha sonra 27 Aralık 2007`de tarihinde Ravalpindi`de düzenlediği seçim mitinginin ardından gerçekleştirilen saldırıda hayatını kaybetti.
Amerika Birleşik Devletleri`nin 16. Başkanı ve Cumhuriyetçi Parti`nin ilk başkanı olan Abraham Lincoln suikast sonucu öldürülen ilk ABD başkanı oldu. 14 Nisan 1865`te Lincoln ve eşi "Our American Cousin" (Amerikalı Kuzenimiz) adlı oyunu izlemek için Ford Tiyatrosu`na geldi. Lincoln burada başından vuruldu.
Kral Faysal Faysal, 1964 - 1975 yılları arasında Suudi Arabistan`da krallık yaptı. 1973 Enerji Krizi sırasında ön plana çıktı ve Time dergisinde yılın adamı seçildi. 25 Mart 1975`te yeğeni Faysal bin Musad tarafından sarayında öldürüldü.
Refik Hariri 1992`de Lübnan başbakanı oldu. 1995`e kadar bu görevde kaldı. 1996`da ulaştırma bakanı oldu ve 1998`e kadar bu görevi sürdürdü. 2000 yılında ikinci kez başbakanlık koltuğuna oturma imkânı elde etti ve 2004 yılına kadar da bu görevi sürdürdü. 14 Şubat 2005`te, Beyrut`taki St George oteli yakınlarındaki bir kavşağın bir tonluk TNT ile havaya uçurulması ile öldürüldü.
Mohandas Karamchand Gandhi, 30 Ocak 1948`de Delhi`deki akşam namazı toplantısına giderken, genç bir Hindu fanatiği olan Nathuram Godse tarafından vuruldu.
Nicolas Maduro Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro`ya törende konuşma yaptığı sırada bomba yüklü drone ile saldırı düzenlendi, saldırıda Maduro yaralanmadı.
William McKinley, Amerika Birleşik Devletleri`nin (1897-1901) 25. başkanıydı. 6 Eylül 1901, McKinley fuarında konuşma yaparken Leon Czolgosz, başkanın göğsüne ve karnına iki el ateş etti.
James A. Garfield, başkanlık tarihinin en kısa ikinci görev süresine sahip olan 20. ABD başkanıydı. 2 Temmuz 1881`de, görevde sadece dört ay kaldıktan sonra, New Jersey, Elberon`daki hasta karısını ziyarete giderken Charles J. Guiteau tarafından sırtından vuruldu.
18 Haziran 1988`de Anavatan Partisi`nin olağan genel kongresi yapıldığı sırada, dönemin başbakanı Turgut Özal`a suikast girişiminde bulunuldu. Özal konuşma yapmak için kürsüye çıktıktan kısa bir süre sonra, Kartal Demirağ adlı saldırgan Özal`a iki el ateş etti. Mermi mikrofondan sekip Özal`ı sağ el başparmağından yaraladı.
Franz Ferdinand, Avusturya-Macaristan veliahtı Ferdinand Saraybosna gezisi esnasında 28 Haziran 1914 günü Sırp milliyetçi Gavrilo tarafından öldürülmüştür. Üzeri açık araba onu ve eşini açık hedef haline getirirken sonuçları tüm dünya için çok ağır olmuştur. Birinci Dünya Savaşına sebep olması bu suikasti belki de tarihin en önemli olaylarından biri haline getirmiştir.
Adolf Hitler, Adolf Hitler tam 42 aktif ve pasif suikast planına maruz kalmış ve neredeyse tamamından şans eseri kurtulmuştur. Bunlardan en çok bilineni 16 Mart 1944 te gerçekleştirilen Staufenberg suikastidir. General Graf Von Staufenberg evrak çantasında yaklaşık 1 kg lık patlayıcıyla savaş toplantısına gelir. Plana göre Staufenberg gelen telefonla odadan çıkacak ve patlayıcı infilak edecektir. Herşey plana uygun gider fakat tam o sırada masanın üstündekilerle meşgul olan ve som ahşap masanın bir bacağını, masanın altındaki
çantayla arasına alan Hitler ufak yanıklarla kurtulur. Odadaki birçok generalse bu saldırıda hayatını kaybetmiştir.
Vladimir Lenin, Çarlık Rusya'da 1917 yılında gerçekleşen devrim liderlerinden Vladimir Lenin'e 30 Ağustos 1918 Moskova'da Fanya Kaplan tarafından suikast girişiminde bulunulmuştur. 3 el ateş eden Kaplan 2 isabetli atış yapmasına rağmen Lenin hayatta kalmayı başarmış fakat ömrünün sonuna kadar tam olarak iyileşememiştir.
Martin Luther King, ''Bir hayalim var'' sözüyle kitleleri peşinden sürükleyen Martin Luther King 15 Ocak 1929'da doğmuştur. Tüm ömrünü eşitlik arayışıyla geçirmiştir. Organize ettiği pasif eylemlerle birçok insani hakkı siyah vatandaşlara kazandırmıştır. Martin Luther King 4 Nisan 1968 günü öğleden sonra, kaldığı motelin balkonunda uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürülmüştür. King öldürüldüğünde 39 yaşındaydı ve cenazesine 300.000 kişinin katıldığı tahmin edilmektedir.
Mustafa Kemal Atatürk, Mustafa Kemal Atatürk'e düzenlenmesi planlanan suikastlerden en çok bilineni İzmir suikastidir. 14 Haziran 1926 günü gerçekleştirilmesi planlanan suikast trenin şans eseri gecikmesiyle ortaya çıkmıştır.
Süleyman Demirel, 18 Mayıs 1996'da İzmit'teki Outlet Center Alışveriş Merkezi'nin merkezinin temel atma törenine katılan Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, suikast girişimine hedef oldu. Süleyman Demirel konuşmasını tamamladıktan hemen sonra yanına yaklaşan İbrahim Gümrükçüoğlu tabancasını çıkardığı anda, ilk müdahaleyi koruma müdürü Şükrü Çukurlu yapmıştı. Silahını ateşlemek üzere çıkaran İbrahim Gümrükçüoğlu'nun üzerine atlayan koruma müdürü Şükrü Çukurlu kolundan, bir gazeteci ise ayağından yaralandı. Silahın tetik çekme ile değil yere düşüp patlama sonucu yaralamalar oldu. Olaydan hemen sonra yakalanan ve idam cezası istemiyle hakkında dava açılan Gümrükçüoğlu'nun yargılaması sırasında akli dengesinin belirlenmesi amacıyla Adli Tıp Kurumu'ndan rapor istendi. Adli Tıp Kurumu, kontrolden sonra Gümrükçüoğluna Paranoit Sendrom teşhisi koydu. Bunun üzerine İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi, Gümrükçüoğlu'nun Türk Ceza Kanunu'nun 46'ncı maddesi uyarınca ceza ehliyetinin bulunmadığına karar verdi. Mahkeme, İbrahim Gümrükçüoğlu'nun 1 yıl gözetimde tutulmasına karar verdi. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde bir yıllık gözetim süresi sonunda görevli doktorların oy birliğiyle hazırlanan raporda İbrahim Gümrükçüoğlu'nun taburcu edilmesine karar verildi.
Bülent Ecevit, siyasi hayatı boyunca birçok kez suikast girişimine maruz kaldı. Bunlar arasında en önemli olanları Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra ABD'de ve seçim çalışmaları sırasında İzmir Çiğli Havaalanı yapılmaya çalışılan suikast girişimleridir. Temmuz 1976 New York Waldorf Astoria Oteli Rum suikastçı Stavros Psihopedrisdes tarafından New York Waldorf Astoria Oteli'nde yapılan silahlı saldırı. Suikastçı otelin lobisinde bulunan Ecevit'e silahı doğrulttuğunda kendisini korumakla görevli FBI Ajanı Bernard Johnson, saldırganın üzerine atlamış, boğuşma sırasında FBI ajanı elinden yaralanırken, Ecevit olay yerinden uzaklaştırılmıştır. Ecevit, hayatını kurtaran FBI ajanını 2002'de Türkiye'ye davet edip bir teşekkür plaketi vermiştir.
İzmir Çiğli Havaalanı, Mayıs 1977 Seçim çalışmaları için İzmir'de yapılacak miting hazırlığı sırasında seçim otobüsüne binmek üzere olan Ecevit'e 29 Mayıs 1977 günü yaklaşan biri ateş açmış, ancak kurşun sıyırarak arkada bulunan Mehmet İsvan'a saplanmıştır. Silahın daha önce bilinmeyen zehirli mermi attığı tespit edilmiştir Ateş edilen ve Türkiye'de 3 tane bulunan silahın ise Özel Harp Dairesine ait olduğu belirlenmiştir. Silah, ABD yapımı Tengas markadır ve deneme aşamasında olup özelliği ise zehirli kurşun atmasıdır. Bülent Ecevit'i hedef haline getiren hadise, 1970'lerin ikinci yarısında Dışişleri Bakanlığı'nda Kıbrıs işlerinden sorumlu şube müdürü olarak görev yapan Onur Öymen'in de katıldığı Kanada'daki bir toplantıda sergilenen tehditkâr ve baskıcı tavırdan şifreli telgrafla haberdar edilmesi üzerine, "Bizi bu kadar zorlamayın, gerekirse duvarın öteki tarafına geçeriz" açıklamasını yapmış olmasıdır.
Liyakat Ali Khan, Pakistan'ın ilk başbakanı olan Liyakat Ali Khan Pakistan'ın izleyeceği iç ve dış politikanın temellerini atarak yeni devletin kuruluşunda önemli rol oynadı. Cinnah'ın ölümünden sonra milletin önderi ilan edildi. Hindistan'la ülkesi arasındaki anlaşmazlıkları barışçı yollardan çözme politikasına karşı çıkan fanatik çevreler tarafından 1951'de Ravalpindi'de bir suikast sonucu öldürüldü.
İzak Rabin (İsrail), Eski İsrail Başbakanı İzak Rabin de suikasta kurban giden liderler arasında yer alıyor. İsrail ile Filistin arasında barış sağlanması için gösterdiği çabalar Rabin'in sonunu hazırladı. Rabin, iki devletli çözüm girişimi için Filistin Kurtuluş Örgütü ile İsrail arasında 13 Eylül 1993'te imzalanan Oslo Anlaşması'na imza atan isim oldu. Aynı zamanda eski İşçi Partisi lideri olan Rabin, 4 Kasım 1995'te Tel Aviv'de katıldığı mitingin ardından İsrailli 'aşırı sağcı' Yigal Amir tarafından silahla vurularak öldürüldü.
Park Chung-hee (Güney Kore), Güney Kore'de yönetimi 1961'de askeri darbeyle ele geçiren Devlet Başkanı Park Chung-hee, 26 Ekim 1979'da arkadaşı Kim Jae Kyu tarafından bir restoranda silahla vurularak öldürüldü. Kaynaklarda, İstihbarat Başkanı olan Kim'in, ülkeyi 'demir yumrukla' yönettiği aktarılan Park'ı 'Güney Kore'ye demokrasiyi geri getirmek için' öldürdüğünü söylediği belirtiliyor.
Olof Palme (İsveç), Eski İsveç Başbakanı Olof Palme, Güney Afrika'daki ırkçı rejiminin yanı sıra hem ABD hem de Sovyetler Birliği'ni eleştiriyordu. Palme hükümeti, 1984'te PKK'yı terör örgütü olarak tanıdı. Palme, 28 Şubat 1986'da eşiyle birlikte gittiği sinema salonundan çıktıktan sonra arkasından yaklaşan bir kişinin ateş açması sonucu yaşamını yitirdi. Stockholm'un en işlek caddelerinden birinde eşiyle evine doğru yürüyen Palme'nin vurulduğu gün, korumaları yanında değildi. Terör örgütü PKK'nın da şüphelileri arasında yer aldığı suikasta ilişkin onlarca kitap yazılırken, cinayete ilişkin soru işaretleri bugün hala devam ediyor.
Enver Sedat (Mısır), Eski Cumhurbaşkanı Cemal Abdülnasır'ın ölümünün ardından Mısır'da yönetime geçen Enver Sedat, İsrail ile yakınlaşması nedeniyle suikasta kurban gitti. Sedat'ın cumhurbaşkanlığı döneminde Mısır'ın da aralarında bulunduğu Arap ülkeleri ile İsrail arasında 6 Ekim 1973'te "Yom Kippur" Savaşı başladı. Bu savaşın ardından Kahire ile Tel Aviv arasında 'Mısır-İsrail Barış Antlaşması'na varıldı. Mısır Cumhurbaşkanı Sedat, 6 Ekim 1981'de, 6 Ekim Savaşı'nın (Yom Kippur) 8. yılı kutlamalarında düzenlenen resmi geçit töreninde, sonradan İslami Cihad Hareketi mensubu oldukları açıklanan Mısır ordusu subayları Halid el-İslambuli ve arkadaşlarınca kurşunlanarak öldürüldü. Dindar Cumhurbaşkanı' olarak bilinen Sedat, İsrail'i 1967 sınırları ile tanımak için Arap ülkelerine çağrıda bulundu ancak 'hain' ilan edilerek öldürüldü.
Jül Sezar MÖ.44, Korsanların elinden kurtuldu. Roma'ya imparator oldu. Siyasetiyle, savaşıyla, stratejisiyle hep tartışıldı. Muhalifleri onun hayatına aralarına aldıkları oğlunun kılıcıyla son verdi.
HZ.Ömer (581- 644), Adaletiyle ün saldı. Yahudi bir köle tarafından "adaletsiz vergi alınıyor" gerekçesiyle secdede
Nizamülmülk (1018- 1092), Devlet için kendini adadı. Adil ve güvenilir bir vezir oldu. Atamasını yaptığı Hasan Sabbah'ı onursuz bir şekilde görevden alınca düşman kazandı. Melikşah'ın gazabını üzerine çekti. Sabbah'ın fedailerince suikaste kurban gitti.
Jovenel Moise, PHTK Partisinden Cumhurbaşkanı adayı Jovenel Moise, 4 Ocak 2016 Pazartesi günü Port-au-Prince'de düzenlediği basın toplantısında konuşurkenAP
Şinzo Abe'den önce suikasta uğrayan liderlerden biri de Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise idi. Haiti'nin 53 yaşındaki Devlet Başkanı Moise, 7 Temmuz 2021'de silahlı kişilerce evine düzenlenen saldırıda hayatını kaybetti. Eşi Martine Moise yaralandı.
Gizemini koruyan suikasta ilişkin en az 40 kişi gözaltına alındı ancak hiçbiri resmi olarak suçlanmadı.
Araştırma ve kaynaklar internet sitelerinden yapılan incelemeler neticesinde hazırlanmıştır. 03.06.2024